“Ibilbide geologikoak”, gure paisaiarik ederrenak ikusteko beste modu bat

LIburu berria dakar Euskal Herria bildumak. Berria, ezberdina, harrigarria… batez ere harrigarria, aho bete hortzekin utziko gaituelako eta harriak direlako protagonista nagusiak. Harriak, haitzak, buztinak… gure paisaiak osatzen dituzten lehengaiak begien aurrean azalduko zaizkigu, gure mundua nola sortu zen argitara ateratzeko. Ibilbide geologikoak. Paisaia nola irakurri liburuak modu errazean gidatuko gaitu gure mendi, ibar eta kostaldean barrena, ikusten dugun edertasuna uler dezagun.

Itsaslabarretatik bi mila metroko mendietara oso kilometro gutxiko aldea dago Euskal Herrian. Bitarte estu horretan mota guztietako paisaiak topatuko ditugu: oihanak, ibarrak, haitzak, basamortuak, tontor segailak… ederrak guztiak. Liburu honek paisaia horiekin gozatzeko beste bide bat eskaintzen digu, irakurketa geologikoa eginez zer ikusten ari garen azaltzen baitigu, modu erraz eta praktikoan. Horrela jakingo dugu nola sortu ziren liluratu gaituzten gailurrak, haranak, ibaiak eta basoak. Eta begiak zabalduko zaizkigu.

Orotara, hamazazpi ibilbide dakartza liburuak. Proposamen bakoitzak, lehenengo-lehenengo, nondik norakoak azaltzen ditu, abiapuntutik helmugara eta itzulera nola egin. Baina, geroago, ibilbidean geldialdi geologikoak non egin eta zer ikusiko dugun xehe-xehe azaltzen digu. Gure planetaren historia harrigarria eta paisaia aldaketa txundigarriak bertatik bertara ikusiko ditugu. Lekuak zehatz topa ditzagun, azalpenez gain, GPS koordenadak ere eskaintzen ditu liburuak, QR bidez. Ez dago galtzerik!

Liburua Arturo Apraiz geologoak egin du. Eskarmentu handia dauka geologia gizarteratzen, hala unibertsitateko irakasle gisa nola ibilbide geologikoak gidatzen eta antolatzen. Esaten dugunaren erakusgarri, lerroon azpian, liburuaren lagin bat utzi dugu. Gozatu!

“Senderos clandestinos”, isilpeko mendi bideen xarma

Euskal Herria bildumak harribitxi ederra dakar bere ale berriarekin: Senderos clandestinos liburua. Ricardo Hernanik eta Jose Mari Torrek hogei ibilbide zahar aukeratu dituzte muga zahar eta berrien gaindi isilpean ibiltzeko, natura, historia eta edertasunaren xerka. Mendian gora eta behera, tontor handiak eta muino ahaztuak bidaide, Euskal Herriko historiako pasarte kitzikagarriak bertatik bertara ezagutuko ditugu.

Hogei dira liburuko ibilbideak, gehienak Ipar eta Hego Euskal Herria banatu nahi dituen mugaren inguruan harilkatuta. Mugalariok hor ibiliko gara, karabinero, txapeloker, jendarme eta okupatzaile naziengandik iheska, gure helmugara heltzeko asmoz. Horrela jakingo dugu garai bateko kontrabandoaren (gaulana) berri, kontrabando elearen baitan merkantziak ez ezik, iheslariak, errefuxiatuak, etorkinak, gerra-pilotuak, erresistenteak, desertoreak, presoak eta beste pertsona asko sartzen zirela ahaztu gabe.

Bizkaia, Gipuzkoa eta Araban zehar, ostera, foru agintarien eta mikeleteen zaintzatik urrun ibiliko gara, zidorrik zidor eta bidez bide, sasoi zaharretako kontrabandoaren peskizan.

Liburu eder honetan igoera, txango, zeharkaldi eta mendi-buelta tentagarriak aurkituko ditugu, beti ere natura-paraje zoragarrietan barrena, Lakhura, Orhi, Iratiko oihana, Albako harria, Lindus, Kintoako pagadiak, Aiako harria edo Ganekogorta bezalako bidaideak ditugula.

Egileak, Ricardo Hernani eta Jose María Torre, eskarmentu handiko mendizaleak dira eta mimo handiz aukeratu, dokumentatu, prestatu eta kontatu dituzte ibilbideok eta ibilbide bakoitzari lotutako istorioak. Alde horretatik ere, ekarpena dakarren liburua da, gure esku uzten baitu luzaroan isilpean izan den hamaika pasarte harrigarri.

Liburuan kuxkuxeatu nahi duenak lerroon azpian dauka lagin bat, aurkibidearekin, sarrerakin eta zenbait orrialderekin. Ondo ibili!

“Mañaneras por Navarra”, goizpasa mendian egiteko plan ederrak

Ez zaio arrazoirik falta Iñaki Vigorri, esaten duenean “Nafarroan goizpasa mendian egitea oso erraza dela. Nahikoa da begiak itxi, atzamarra maparen gainean jarri eta, seguru, goiza mendian ederki emateko moduko ibilbide bat edo gehiago aukeratuko dugu, naturaz gozatzeko gure burua gehiegi estutu gabe”. Eta halakoak esaten ditu Mañaneras por Navarra liburua idatzi duelako. Hor 30 ideia ematen ditu mendian goizpasa ederrak egiteko.

Mendi itzuli horiek Nafarroako mendigune nagusietan eta inguruetako ibarretan barrena abiatzen dira. Ibardinen hasita eta Belaguaraino, Pirinioetako lerro guztian dabil, eta Lapoblacionetik Kasedaraino, Nafarroako erdialdeko tontor eta haranak bisitatu ditu. Ibilbide bakoitzaren deskribapenaz gain, egileak jakingarriak, mapa, tracka eta argazkiak erantsi ditu, baita dagokion eskualdeko gairen bat edo beste, beti ere historiarekin, naturarekin, kulturarekin edo etnografiarekin lotuta.

Liburuko ibilbideak egitean, ehunka tontorrez gain, oihanak, haitzuloak, iturburuak, ur-jauziak, megalitoak, baskoien herriak, gazteluak eta are desertuak ere aurkituko ditugu. Nafarroa bertatik bertara ezagutzeko gonbit kitzikagarria dakar.

Iñaki Vigor urte luzez aritu da kazetari moduan eta mendi eta ondare gaietan aditua da, Sua Edizioak argitaletxearekin liburu bi gehiago ditu: Mañaneras. 50 excursiones de media jornada eta Travesía de los Mugarris. Del Bidasoa a Belagua.